Een naamgenoot uit 1602

Ik ben nog steeds aan het speuren naar mijn verre voorouders. Daarbij kwam ik toevallig een naamgenoot tegen, een zekere Gheert Bonte, geboren in of rond 1602. Officieel heette hij Gerardus, maar hij ging door het leven onder de naam Gheert.

Mijn voornaam, Geert, is een verkorting van de voornaam van mijn vader, Gérard. Lang geleden heb ik uit pure nieuwsgierigheid al eens opgezocht waar die naam vandaan kwam. Het is een Germaanse naam (Gerhard) die zoiets betekent als ‘dapper’ of ‘sterk met de speer’ – ‘ger’ betekent speer en ‘hard’ betekent hard, sterk, stevig. In onze contreien is de naam in gebruik vanaf de vroege middeleeuwen.

Nomen est omen, zeiden de Romeinen, maar ik weet niet of dat in mijn geval wel klopt. Ik moet namelijk toegeven dat ik niet zo handig ben met speren.

Zowel in Vlaanderen als in Nederland was Geert vooral in de jaren zestig een populaire voornaam. Ik ken dan ook heel wat leeftijdgenoten die Geert heten. Op het jaarlijkse familiefeest van mijn schoonfamilie zitten we vaak met drie of vier Geerten aan tafel, wat soms wel voor enige verwarring en jolijt kan zorgen.

Maar ook meer dan vierhonderd jaar geleden had ik dus al een naamgenoot: Gerardus (Gheert) Bonte, geboren in of rond 1602 en overleden op 15 februari 1670 in Oedelem. Hij was getrouwd met Joanna (Janneken) Bruneel en samen hadden ze zeven kinderen: Joannes, Guillaume, Petrus, Barbara, Maria, Nicolaus en Laurentius.

Ik heb nog niet kunnen achterhalen of dit gezin Bonte uit het begin van de 17e eeuw rechtstreekse familie van mij is, maar als ik lang genoeg blijf speuren, kom ik daar op een dag misschien wel achter...

Deep Nostalgia

In mijn vorige post heb ik mijn enthousiasme geuit over de mogelijkheden van de foto-tool op MyHeritage.nl, waarmee ik enkele oude zwart-witfoto’s heb ingekleurd en geanimeerd.

Nu heb ik een demo-video gemaakt die laat zien tot wat Deep Nostalgia in staat is. Deep Nostalgia is de naam van de tool op MyHeritage.nl waarmee je oude foto’s kunt verbeteren, inkleuren en animeren.

De software kan scheurtjes en krasjes verwijderen, de foto scherper maken en inkleuren. Daarbij wordt gebruikgemaakt van artificiële intelligentie (AI). De resultaten zijn verbluffend! Bovendien kunnen gezichten geanimeerd worden, waardoor ze weer helemaal tot leven komen!

blog.myheritage.nl
myheritage.nl/deep-nostalgia

Van zwart-witfoto naar kleurenvideo

Tegenwoordig bestaat er software die zwart-witfoto’s kan inkleuren. Als je er even naar googelt, vind je al snel enkele websites waar dat gratis kan. Ik heb er enkele geprobeerd, en de ene doet het al wat beter dan de andere. Maar ik was vooral erg onder de indruk van de tool op MyHeritage.nl. Met die tool kun je oude zwart-witfoto’s niet alleen inkleuren, maar tegelijkertijd ook nog ongelooflijk veel scherper maken en verbeteren! Je kunt het gratis uitproberen, maar als je daarna nog meer foto’s wilt inkleuren en verbeteren, heb je een betaald abonnement nodig.

Dergelijke tools maken gebruik van AI-technieken (artificiële intelligentie). Dat betekent dat het omzetten niet gebeurt door een slim algoritme dat uit het brein van een of andere geniale programmeur is ontsproten, maar dat de software (uitgerust met een veel algemener leer-algoritme) heeft ‘geleerd’ wat het moet doen aan de hand van heel veel voorbeelden.

Bij dat proces vertrekken de makers van een grote hoeveelheid scherpe kleurenfoto’s, die ze eerst zelf hebben omgezet naar ietwat wazige zwart-witfoto’s (want dat is natuurlijk makkelijk). Vervolgens geeft men die zwart-witfoto’s aan de AI, met de opdracht om zelf uit te vissen hoe het de oorspronkelijke kleurenfoto weer zo goed mogelijk kan benaderen. Wanneer de AI dat eenmaal kan, dan is het moment aangebroken om ook met échte oude, wazige zwart-witfoto’s te proberen, die de AI dan hopelijk zal omzetten naar scherpe kleurenfoto’s. Dit kort en simpel uitgelegd, want in het echt is het natuurlijk wel wat ingewikkelder. Maar het geeft je een idee van hoe zoiets in zijn werk gaat.

Het resultaat is niet perfect, maar toch bijzonder verbluffend. Van de voorbeelden die ik tot nu toe geprobeerd heb, was ik alvast heel erg onder de indruk! Ik zal beslist van deze mogelijkheid gebruik maken om enkele ingekleurde en verbeterde foto’s op te nemen in mijn stamboomboek.

Maar er is nog meer! AI blijkt ook in staat om van een foto een bewegend beeld te maken. Zoals gezegd was ik al onder de indruk van de scherpe, ingekleurde foto’s, maar onderstaande bewegende beelden van mijn overgrootouders bliezen mij helemaal van mijn sokken! Aan de hand van deze fantastische technologie (die voortdurend nóg beter gemaakt wordt), komt het verleden weer helemaal tot leven!

blog.myheritage.nl
myheritage.nl/incolor

Parochieregisters

Vorige keer had ik het over het Rijksarchief, dat voor een groot deel online te raadplegen is. Het archief bevat onder andere de akten van de burgerlijke stand, die mij toelaten op te zoeken waar en wanneer iemand geboren, gehuwd of overleden is, of wie hun ouders zijn. De burgerlijke stand werd in onze contreien ingevoerd na de Franse Revolutie, in de Zuidelijke Nederlanden – België bestond toen nog niet – in 1796 en in Nederland pas in 1811. Vóór die tijd vind je dus geen akten van de burgerlijke stand terug, maar er waren wel de parochieregisters, waarin per parochie alle dopen, huwelijken en begrafenissen genoteerd werden.

Zowel de akten van de burgerlijke stand als de oude parochieregisters maken deel uit van het Rijksarchief. De meeste oude, handgeschreven documenten waren al langer beschikbaar op microfilm en zijn ondertussen gedigitaliseerd, maar dat betekent niet dat ze ook allemaal doorzoekbaar zijn op naam. Een leger van vrijwilligers houdt zich bezig met het lezen van die documenten en het noteren van alle namen en datums die erin genoemd worden. Eenmaal die informatie ingevoerd is in de databank van het Rijksarchief, kun je via de zoekfunctie iemand terugvinden.

Maar de archieven bevatten ook gefotografeerde of ingescande documenten die nog niet op naam doorzoekbaar zijn. In die documenten ben ik ook maar eens gaan neuzen. Ik ben begonnen met de parochieregisters van de Margarethaparochie in Knokke en de Sint-Niklaasparochie in Westkapelle. In mei 1875 (Westkapelle) en 1878 (Knokke) werden door de burgerlijke overheid alfabetische naamlijsten opgesteld van alle personen die vernoemd worden in de parochieregisters van 1609 (Westkapelle) of 1632 (Knokke) tot 1796 (het moment dat de burgerlijke stand werd ingevoerd). Dankzij die alfabetische lijsten is het mogelijk om personen uit die periode op te zoeken. Ik ben dus eens bij de naam Bonte gaan kijken in de doop-, huwelijks- en begrafenisregisters van de twee parochies, en ik vond heel wat namen die ik al kende, maar waarvan ik nog geen datums had.

Aan de hand van die lijsten kan ik nu mijn stamboom verder aanvullen. Via de alfabetische lijsten kan ik de betreffende doop-, huwelijks- en begrafenisakten opzoeken. Op die manier kan ik tal van ontbrekende datums en hier en daar zelfs enkele nieuwe namen aan mijn stamboom toevoegen. Ik ben uiteraard heel blij met deze nieuwe vondst!

Overigens komt mijn schoolkennis van het Latijn hier weer uitstekend van pas, want de oude akten in de parochieregisters zijn in het Latijn opgesteld. Het moeilijkste is niet het vertalen van wat er staat, maar het lezen van wat er staat: sommige handschriften zijn soms wat lastig te ontcijferen (maar andere keren valt het gelukkig reuze mee).

Rijksarchief

Ik heb eindelijk weer wat tijd gevonden om aan de stamboom verder te werken. In de editie van 1997 stond de tekst van enkele doodsprentjes en waren fotokopies opgenomen van een beperkt aantal huwelijksakten, maar voor de rest was het eigenlijk niet meer dan een verzameling gegevens waarvan je maar moest aannemen dat ze klopten. Mijn vader en zijn neef hadden wel wat opzoekwerk verricht in het Rijksregister, maar op die enkele huwelijksakten en doodsprentjes na had ik toen geen andere documenten gezien. Ondertussen heb ik tussen de spullen van mijn vader wel een mapje gevonden met nog meer fotokopies van akten uit het Rijksregister.

Nu wil ik het bijzonder degelijk aanpakken. Vooraleer ik een nieuwe editie van de stamboom publiceer, wil ik alle gegevens die in mijn bestand zitten zoveel mogelijk verifiëren aan de hand van documenten. Op die manier wil ik fouten zoveel mogelijk uitsluiten en erover waken dat wat ik straks publiceer, correct en zo volledig mogelijk is. Wat dat betreft bevind ik mij nu in een comfortabeler positie dan mijn vader en zijn neef in de jaren negentig. Ondertussen is immers een groot deel van de akten die in het Rijksarchief bewaard worden, online te raadplegen. Ik hoef me dus niet te verplaatsen en kan gewoon van thuis uit in de archieven gaan zoeken, documenten bekijken en bewaren. Ik noteer zorgvuldig alle informatie die ik op die documenten vind, controleer of die informatie overeenstemt met de gegevens die ik al had, en corrigeer of vul aan waar nodig.

Het grote voordeel van het online ontsluiten van het Rijksarchief is natuurlijk dat het nu veel gemakkelijker is om zaken op te zoeken. Maar als gevolg van de strenge privacywetgeving kan jammer genoeg lang niet alles gevonden worden. Zo worden geboorteakten pas openbaar na 100 jaar, huwelijksakten na 75 jaar en overlijdensakten na 50 jaar. De documenten die wél openbaar zijn, zijn overigens nog niet allemaal gedigitaliseerd en dus ook nog niet allemaal online te raadplegen. Maar daar wordt naarstig aan verder gewerkt. Voor recentere informatie ben ik sowieso aangewezen op andere bronnen, zoals gegevens die ik rechtstreeks van nog in leven zijnde familieleden aangereikt krijg.

Een andere bron van informatie zijn doodsbrieven en doodsprentjes. Ook daarvan vind je er ondertussen heel wat online. Het zijn geen officiële documenten, maar over het algemeen kun je er vrij zeker van zijn dat de informatie die je erop vindt, klopt.

Maar ik ben natuurlijk lang niet de enige die bezig is met stamboomonderzoek. Heel wat andere hobby-genealogen hebben hun stamboom al online gepubliceerd (doorgaans met weglating van de gegevens van nog in leven zijnde personen). Wanneer die stambomen een gedeeltelijke overlap vertonen met mijn familie, kan ik de gegevens die ik daar vind als uitgangspunt gebruiken. Uiteraard neem ik ze niet zomaar over, maar ga ik vervolgens op zoek naar andere bronnen om de gegevens te verifiëren. De stambomen die je online vindt, bevatten vaak heel wat foutjes en slordigheden, en die wil ik in mijn eigen stamboomproject natuurlijk zoveel mogelijk vermijden.

Ook in de oude officiële akten zitten overigens fouten, heb ik al ondervonden. Tegenwoordig houdt de overheid alle persoonsgegevens bij met computersystemen, maar vroeger werden alle documenten natuurlijk met de hand (en later met de schrijfmachine) gemaakt. Het was helemaal niet uitzonderlijk dat namen verkeerd werden (over)geschreven of dat een paar cijfertjes per ongeluk werden omgewisseld. Op iemands geboorteakte, huwelijksakte en overlijdensakte kon je drie verschillende schrijfwijzen van zijn of haar naam aantreffen! Ook die verschillende schrijfwijzen wil ik straks in de nieuwe editie van ons stamboomboek vermelden.

Momenteel ben ik dus druk bezig met online opzoekwerk. Dat levert heel wat nieuwe informatie op, die ik in de nieuwe editie van het stamboomboek zal kunnen opnemen. Maar het is een werk van lange adem. Blijf ondertussen deze blog in de gaten houden voor updates!

Voor wie ook eens op onderzoek uit wil: met deze link kun je zelf opzoekingen doen in het Rijksarchief: search.arch.be/nl.

Nadenken over het boek

Vorige week maakte ik mijn plannen bekend om nieuw leven te blazen in onze familiestamboom. Wanneer de software af is, moet dat uiteindelijk weer resulteren in een stamboomboek, waar de familieleden graag in zullen bladeren. De vorige editie, die van 1997, werd uitgegeven in de vorm van een ringmap met losse bladen. In de jaren die volgden, gaf ik telkens enkele nieuwe bladen uit die dan in de ringmap bijgevoegd konden worden. Op die nieuwe bladen stonden recente geboorten, overlijdens, huwelijken, adreswijzigingen en enkele errata. Op die manier bleef de publicatie dus wat langer up-to-date.

Deze keer wil ik anders aanpakken. Ondertussen heb ik namelijk al heel wat ervaring opgedaan met e-publishing en selfpublishing. Voor enkele andere projecten heb ik al een aardig aantal boeken geproduceerd (zowel gedrukte boeken als e-books), en ik wil de opgedane kennis nu ook gebruiken voor het nieuwe stamboomboek.

De nieuwe editie van het stamboomboek wordt dus geen losbladige uitgave in een ringmap meer; die manier van publiceren is ondertussen wat achterhaald. Ik wil de stamboom nu op twee manieren gaan publiceren: als e-book en als gedrukt boek, professioneel ingebonden en voorzien van een harde kaft. Het e-book wordt een PDF-bestand, dat ik gratis zal verspreiden onder de belangstellenden. Diezelfde PDF moet vervolgens ook dienen om het boek te drukken. Ik ga daarvoor niet bij een plaatselijke drukkerij aankloppen, maar ik maak gebruik van Lulu, een online selfpublishingplatform dat er een écht boek van maakt. De oplage speelt daarbij weinig rol. Bestel je veel exemplaren tegelijk, dan kun je wat korting krijgen en bespaar je op de verzendkosten, maar als het moet kun je ook gewoon één exemplaar laten drukken tegen een schappelijke prijs.

De nieuwe editie zal ik ook wat overzichtelijker indelen. Het staat nog allemaal niet vast, maar ik overweeg om iedere nakomeling een eigen pagina te geven. Op die pagina komen dan alle gegevens van die persoon in tekstvorm, vergezeld van een foto en twee grafische boomdiagrammen, die in één oogopslag moeten laten zien waar de persoon zich ergens in de grote stamboom bevindt, m.a.w. wie de naaste verwanten zijn. Het eerste diagram geeft de persoon weer samen met zijn ouders, broers en zussen, partner en kinderen. Het tweede diagram geeft een stamreeks weer vanaf de stamvader in rechte lijn naar de persoon in kwestie. Omdat een beeld meer zegt dan duizend woorden, geef ik twee voorbeelden:

Hieronder een voorbeeld van het eerste diagram, met als centrale persoon mijn vader:

En hier een voorbeeld van de stamreeks, vanaf de stamvader (generatie I) tot en met mijn vader (generatie VI):

Naast de kleine diagrammen op de individuele pagina’s voorzie ik uiteraard ook een grote boomstructuur waarop het stamouderpaar en ál hun nakomelingen vermeld worden in één grote grafiek. Maar dat wordt een beetje moeilijk om op papier te publiceren. In de editie van 1997 had ik de grote stamboom afgedrukt op kettingpapier en achteraan in de ringmap gestopt. Maar kettingprinters en kettingpapier zijn ondertussen anachronismen geworden, relicten uit het verleden. Ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik dat probleem ga oplossen. Ik denk niet dat ik de grote boomstructuur, met ondertussen al negen generaties en vele vertakkingen, op een bevredigende manier in het gedrukte boek krijg. Wellicht publiceer ik het grote overzicht in een aparte pdf. Met een beetje creativiteit kan ik die pdf misschien zo indelen, dat je de afgedrukte pagina’s zelf aan elkaar kunt kleven als je een muurvullende stamboom wil. Maar daar moet ik nog eens goed over nadenken. Suggesties zijn uiteraard welkom.

En dan is er nog het probleem van de updates, maar daar heb ik het een volgende keer wel over.

Het Bonte Stamboomboek

Het is alweer een hele poos geleden dat je nog eens iets over onze familiestamboom hebt gehoord. Geen paniek echter, het project is lang niet dood. Maar een bezige bij als ik is altijd met meerdere dingen tegelijk bezig. En dan kan het dus gebeuren dat er eens iets een tijdje blijft liggen terwijl mijn aandacht opgeslorpt wordt door andere zaken.

In 1991 verscheen de eerste, bescheiden editie van de stamboom van Jan Bonte, mijn overgrootvader. Zes jaar later verscheen een tweede, herwerkte en meer uitgebreide editie. Sommige genealogen beginnen met hun opzoekwerk om te achterhalen of ze misschien adelijke roots hebben die teruggaan tot de vroege middeleeuwen, maar mijn bedoelingen waren heel wat bescheidener. Ik wou gewoon onze familie eens in kaart brengen, om te weten wie wie is, want ik had mijn grootvader Alphonse altijd horen zegen dat ze thuis met veertien kinderen waren. Eigenlijk waren het er achttien, maar vier van hen zijn als baby of als kind gestorven. Dat was geen uitzondering in die tijd. Mijn vader had zo veel neven en nichten dat hij ze waarschijnlijk zelf niet eens allemaal kende. En ik wist natuurlijk al helemaal niet wie dat allemaal waren.

Mijn vader, Gérard, verrichte samen met zijn neef Joseph het opzoekwerk dat aan de basis ligt van onze stamboom. Als computernerd had ik meteen begrepen dat ik best de toen nog prille personal computer kon inzetten om alle stamboomgegevens bij te houden. Voor de tweede editie van 1997 maakte ik gebruik van het MS-DOS-programma Haza-Data. Later kwam er een Windows-versie van die software onder de naam Haza-21. Dat programma bestaat nog steeds, maar geeft een wat oubollige indruk en ik heb het nooit echt gebruikt (wel uitgeprobeerd).

Wat we zelf doen, doen we beter, dacht ik, en ik besloot zelf mijn eigen software te schrijven. Die software doet precies wat ik wil en bevat verder geen toeters en bellen die ik niet nodig heb. En omdat het mijn eigen programma is, kan ik het altijd aanpassen wanneer iets niet helemaal naar mijn zin is of wanneer ik iets nieuws wil. Alle persoonsgegevens en informatie over relaties tussen personen bewaar ik in simpele CSV-bestanden. Aan de hand van mijn zelfgeschreven Perl-script kan ik precies de output produceren die ik nodig heb om ons stamboomboek te maken. Die output wordt via LibreOffice gecombineerd met een titelpagina, een inleiding en nog enkele andere teksten tot een kant-en-klaar PDF-bestand dat gedrukt of als e-book gepubliceerd kan worden.

Wie goed heeft opgelet en iets afweet van computers, heeft begrepen dat ik dus geen gebruik maak van commerciële softwarepakketten: CSV- en PDF-bestanden maak ik met LibreOffice (een gratis openbronkantoorsuite), en voor het programmeerwerk gebruik ik een gratis programmeertaal: Perl. Al die software draait zowel onder Windows als onder het gratis besturingssysteem Linux. Je mag hier niet uit afleiden dat ik krenterig ben, want dat is natuurlijk niet zo. Maar ik vind het wel prettig om zo veel mogelijk gebruik te maken van niet-commerciële software en open standaarden. Mijn software kan de gegevens ook exporteren naar de GEDCOM-standaard en kan ook GEDCOM-bestanden importeren, zodat ik informatie kan uitwisselen met andere genealogen.

Ik vertel je dit alsof het allemaal al in kannen en kruiken is, maar dat is het eigenlijk niet. Ik ben er nog volop mee bezig. Het zal dus nog wel eventjes duren alvorens de nieuwe editie van het stamboomboek er is, maar wees gerust: het komt eraan! Op deze blog zal ik van tijd tot tijd berichten over de voortgang van het project.