Nadenken over het boek

Vorige week maakte ik mijn plannen bekend om nieuw leven te blazen in onze familiestamboom. Wanneer de software af is, moet dat uiteindelijk weer resulteren in een stamboomboek, waar de familieleden graag in zullen bladeren. De vorige editie, die van 1997, werd uitgegeven in de vorm van een ringmap met losse bladen. In de jaren die volgden, gaf ik telkens enkele nieuwe bladen uit die dan in de ringmap bijgevoegd konden worden. Op die nieuwe bladen stonden recente geboorten, overlijdens, huwelijken, adreswijzigingen en enkele errata. Op die manier bleef de publicatie dus wat langer up-to-date.

Deze keer wil ik anders aanpakken. Ondertussen heb ik namelijk al heel wat ervaring opgedaan met e-publishing en selfpublishing. Voor enkele andere projecten heb ik al een aardig aantal boeken geproduceerd (zowel gedrukte boeken als e-books), en ik wil de opgedane kennis nu ook gebruiken voor het nieuwe stamboomboek.

De nieuwe editie van het stamboomboek wordt dus geen losbladige uitgave in een ringmap meer; die manier van publiceren is ondertussen wat achterhaald. Ik wil de stamboom nu op twee manieren gaan publiceren: als e-book en als gedrukt boek, professioneel ingebonden en voorzien van een harde kaft. Het e-book wordt een PDF-bestand, dat ik gratis zal verspreiden onder de belangstellenden. Diezelfde PDF moet vervolgens ook dienen om het boek te drukken. Ik ga daarvoor niet bij een plaatselijke drukkerij aankloppen, maar ik maak gebruik van Lulu, een online selfpublishingplatform dat er een écht boek van maakt. De oplage speelt daarbij weinig rol. Bestel je veel exemplaren tegelijk, dan kun je wat korting krijgen en bespaar je op de verzendkosten, maar als het moet kun je ook gewoon één exemplaar laten drukken tegen een schappelijke prijs.

De nieuwe editie zal ik ook wat overzichtelijker indelen. Het staat nog allemaal niet vast, maar ik overweeg om iedere nakomeling een eigen pagina te geven. Op die pagina komen dan alle gegevens van die persoon in tekstvorm, vergezeld van een foto en twee grafische boomdiagrammen, die in één oogopslag moeten laten zien waar de persoon zich ergens in de grote stamboom bevindt, m.a.w. wie de naaste verwanten zijn. Het eerste diagram geeft de persoon weer samen met zijn ouders, broers en zussen, partner en kinderen. Het tweede diagram geeft een stamreeks weer vanaf de stamvader in rechte lijn naar de persoon in kwestie. Omdat een beeld meer zegt dan duizend woorden, geef ik twee voorbeelden:

Hieronder een voorbeeld van het eerste diagram, met als centrale persoon mijn vader:

En hier een voorbeeld van de stamreeks, vanaf de stamvader (generatie I) tot en met mijn vader (generatie VI):

Naast de kleine diagrammen op de individuele pagina’s voorzie ik uiteraard ook een grote boomstructuur waarop het stamouderpaar en ál hun nakomelingen vermeld worden in één grote grafiek. Maar dat wordt een beetje moeilijk om op papier te publiceren. In de editie van 1997 had ik de grote stamboom afgedrukt op kettingpapier en achteraan in de ringmap gestopt. Maar kettingprinters en kettingpapier zijn ondertussen anachronismen geworden, relicten uit het verleden. Ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik dat probleem ga oplossen. Ik denk niet dat ik de grote boomstructuur, met ondertussen al negen generaties en vele vertakkingen, op een bevredigende manier in het gedrukte boek krijg. Wellicht publiceer ik het grote overzicht in een aparte pdf. Met een beetje creativiteit kan ik die pdf misschien zo indelen, dat je de afgedrukte pagina’s zelf aan elkaar kunt kleven als je een muurvullende stamboom wil. Maar daar moet ik nog eens goed over nadenken. Suggesties zijn uiteraard welkom.

En dan is er nog het probleem van de updates, maar daar heb ik het een volgende keer wel over.

Het Bonte Stamboomboek

Het is alweer een hele poos geleden dat je nog eens iets over onze familiestamboom hebt gehoord. Geen paniek echter, het project is lang niet dood. Maar een bezige bij als ik is altijd met meerdere dingen tegelijk bezig. En dan kan het dus gebeuren dat er eens iets een tijdje blijft liggen terwijl mijn aandacht opgeslorpt wordt door andere zaken.

In 1991 verscheen de eerste, bescheiden editie van de stamboom van Jan Bonte, mijn overgrootvader. Zes jaar later verscheen een tweede, herwerkte en meer uitgebreide editie. Sommige genealogen beginnen met hun opzoekwerk om te achterhalen of ze misschien adelijke roots hebben die teruggaan tot de vroege middeleeuwen, maar mijn bedoelingen waren heel wat bescheidener. Ik wou gewoon onze familie eens in kaart brengen, om te weten wie wie is, want ik had mijn grootvader Alphonse altijd horen zegen dat ze thuis met veertien kinderen waren. Eigenlijk waren het er achttien, maar vier van hen zijn als baby of als kind gestorven. Dat was geen uitzondering in die tijd. Mijn vader had zo veel neven en nichten dat hij ze waarschijnlijk zelf niet eens allemaal kende. En ik wist natuurlijk al helemaal niet wie dat allemaal waren.

Mijn vader, Gérard, verrichte samen met zijn neef Joseph het opzoekwerk dat aan de basis ligt van onze stamboom. Als computernerd had ik meteen begrepen dat ik best de toen nog prille personal computer kon inzetten om alle stamboomgegevens bij te houden. Voor de tweede editie van 1997 maakte ik gebruik van het MS-DOS-programma Haza-Data. Later kwam er een Windows-versie van die software onder de naam Haza-21. Dat programma bestaat nog steeds, maar geeft een wat oubollige indruk en ik heb het nooit echt gebruikt (wel uitgeprobeerd).

Wat we zelf doen, doen we beter, dacht ik, en ik besloot zelf mijn eigen software te schrijven. Die software doet precies wat ik wil en bevat verder geen toeters en bellen die ik niet nodig heb. En omdat het mijn eigen programma is, kan ik het altijd aanpassen wanneer iets niet helemaal naar mijn zin is of wanneer ik iets nieuws wil. Alle persoonsgegevens en informatie over relaties tussen personen bewaar ik in simpele CSV-bestanden. Aan de hand van mijn zelfgeschreven Perl-script kan ik precies de output produceren die ik nodig heb om ons stamboomboek te maken. Die output wordt via LibreOffice gecombineerd met een titelpagina, een inleiding en nog enkele andere teksten tot een kant-en-klaar PDF-bestand dat gedrukt of als e-book gepubliceerd kan worden.

Wie goed heeft opgelet en iets afweet van computers, heeft begrepen dat ik dus geen gebruik maak van commerciële softwarepakketten: CSV- en PDF-bestanden maak ik met LibreOffice (een gratis openbronkantoorsuite), en voor het programmeerwerk gebruik ik een gratis programmeertaal: Perl. Al die software draait zowel onder Windows als onder het gratis besturingssysteem Linux. Je mag hier niet uit afleiden dat ik krenterig ben, want dat is natuurlijk niet zo. Maar ik vind het wel prettig om zo veel mogelijk gebruik te maken van niet-commerciële software en open standaarden. Mijn software kan de gegevens ook exporteren naar de GEDCOM-standaard en kan ook GEDCOM-bestanden importeren, zodat ik informatie kan uitwisselen met andere genealogen.

Ik vertel je dit alsof het allemaal al in kannen en kruiken is, maar dat is het eigenlijk niet. Ik ben er nog volop mee bezig. Het zal dus nog wel eventjes duren alvorens de nieuwe editie van het stamboomboek er is, maar wees gerust: het komt eraan! Op deze blog zal ik van tijd tot tijd berichten over de voortgang van het project.